Trồng Trọt
Kỹ thuật làm mạ sản xuất lúa giống

Để sản xuất lúa giống đạt chất lượng cao thì các bước chuẩn bị giống, xử lý hạt giống và chuẩn bị nương mạ rất quan trọng. Trong đó bước chuẩn bị nương mạ có ảnh hưởng lớn đến năng suất cũng như chất lượng hạt giống sau này.

Hình: Nông dân chuẩn bị nền mạ

1. Chuẩn bị giống và xử lý hạt giống

Hạt giống phải sạch, tỉ lệ nẩy mầm phải cao hơn 80%. Số lượng hạt giống cần gieo mạ cấy đủ cho một ha thông thường từ 18 - 25kg, tùy phương pháp làm mạ.
Xử lý hạt giống trước khi gieo:
Nếu hạt còn trong giai đoạn miên trạng, áp dụng biện pháp phá miên trạng.
Trộn hạt giống với thuốc Thiram, Regent, hoặc ngâm hạt trong dung dịch thuốc trừ nấm (Carban) hay trong nước muối, sau đó ủ bình thường.
2.  Ngâm ủ lúa giống
Tuỳ theo biện pháp làm mạ mà hạt giống có cần ngâm ủ hay không. Khi ngâm ủ hạt cần lưu ý kỹ thuật :
Cần loại bỏ hạt lửng và lép trước khi ngâm giống. Ngâm hạt giống trong nước sạch khoảng 24 giờ, tùy tình trạng hạt giống và thời tiết mà thay đổi thời gian ngâm thích hợp.
Làm sạch hạt giống sau khi ngâm (rửa hạt giống bằng nước sạch 2-3 lần đến khi hết nước chua), đổ giống trong bao hay trong thúng, để cho ráo nước.
Chuẩn bị vật liệu ủ giống: Bao phải được giủ sạch, nhúng bao vào nước cho ướt sau đó đổ giống vào. Ghi nhản và ngày / giờ bắt đầu ủ giống
Cho hạt nẩy mầm: Ủ trong bao và đặt trong điều kiện nhiệt độ thích hợp (nơi ấm 30oC), giữ cho đống ủ luôn ẩm và không quá nóng trong suốt thời gian ủ.
Thời gian ủ thường 36-48 giờ hoặc dài hay ngắn hơn tùy theo điều kiện môi trường đóng ủ (nóng-lạnh và khô-ẩm), theo dõi đống ủ để thêm nước (lấy ngót) khi thiếu ẩm. Khi hạt giống nứt nanh và rể nhú gai dứa là vừa để gieo.
3. Chuẩn bị nương mạ
Cây mạ khoẻ là yếu tố quan trọng quyết định thời gian phục hồi, phát triển cây lúa và cho năng suất lúa, việc chuẩn bị luống mạ phải được quan tâm đúng mức. Tùy theo điều kiện từng nơi mà các biện pháp làm mạ có khác nhau, các yêu cầy kỹ thuật cho mỗi loại nương mạ như sau:
a.  Mạ ướt
Làm nương mạ trên ruộng ướt (mạ ướt) là rất phổ biến ở các vùng trồng lúa. Ở Miền Nam, những yêu cầu làm đất và chăm sóc cho cây mạ khoẻ thường được áp dụng như sau:
Ðất làm nền gieo mạ thường được chọn nơi thuận lợi cho việc chăm sóc, tưới tiêu và khu đất tốt và đồng đều.
Ðất được cày - xới hay cuốc, trục - bừa cho đất mềm nhão và sang bằng, đánh liếp (rộng 1-1,5 m).
Hạt giống được ngâm-ủ nẩy mầm (nứt nanh) và được gieo - rải đều trên mặt liếp. Mật độ gieo tối đa 1kg giống/ 20m2 (cho cấp giống siêu nguyên chủng); và 1kg giống/ 15m2 (cho cấp giống nguyên chủng và xác nhận). Gieo xong, phủ tro trấu lên mặt liếp mạ.
Chăm sóc đến khi nhổ mạ cấy. Thường trong quá trình chăm sóc, nên tưới hoặc bón phân đạm (urea) 7-10 ngày sau khi gieo, liều lượng khoảng 20gr/m2, hay dùng phân 5kg Urea + 5kg DAP bón cho 1000 m2 mạ. Có thể bón lần 2 tùy theo độ phì của đất và mùa vụ. Cung cấp nước cho mạ sau khi gieo 3 ngày và giữ mức nước ngập thích hợp từng tuổi mạ (khoảng 2-3cm).
Tuổi mạ lúc 12 ngày, cây mạ có khỏang 1-2 chồi ngạnh trê và nhổ cấy rất thích hợp.
b. Mạ sân (dapog)
Ðây là loại nương mạ được làm ngay trên sân nhà (sân đất hay sân gạch). Yêu cầu kỹ thuật cần để thực hiện như sau:
Dùng bạc nylon hay lá chuối trãi lên mặt đất, dùng cây gổ hay gạch hoặc đấp đất xung quanh phần lô mạ.
Rải lên bao nylon lớp đất nhuyển + tro trấu + phân hữu cơ hoai, và bang cho bằng mặt, độ dầy lớp đất khảng 1-2cm.
Gieo hạt giống khô (hạt giống nên lựa lấy những hạt no đủ và sạch bệnh). Mật độ gieo khá dầy 2-4m2/kg hạt giống (1 kg hạt giống sẽ cấy đủ cho 1000m2 đất ruộng).
Chăm sóc: gieo xong dùng lưới nylon (lưới phơi lúa) phủ lên mặt liếp mạ. Dùng thùng vòi sen tưới đủ ẩm, ngày 2-3 lần, tuỳ theo mùa mưa hay nắng. Phân urea cũng được tưới 20gr/m2 lúc 5-7 ngày sau khi nẩy mầm và có thể tưới phân thêm tuỳ theo sinh trưởng cây mạ.
Cấy mạ lúc 12 ngày tuổi. Nhổ mạ-rửa đất và khi cấy tách từng cây mạ nhẹ tay tránh bị gảy mạ (vì rể mạ đan lẩn nhau và cây mạ nhỏ yếu chưa có chồi ngạnh trê).
ThS. Hà Thanh Liêm


CÁC TIN KHÁC: